Jak rozpoznać rug pull? - oszustwa w świecie kryptowalut
Rug pull jest to jedno z najbardziej spopularyzowanych w ostatnim czasie oszustw w świecie kryptowalut. Polega ono na wyciągnięciu od inwestorów jak największej ilości środków, w zamian pozostawiając ich z bezużytecznym od niczego tokenem.
Rug pull - jak go rozpoznać?
Jest kilka sygnałów alarmowych, których pojawienie się powinno dać nam do myślenia, czy na pewno chcemy zainwestować w dany projekt. Warto na nie zwrócić uwagę zwłaszcza na etapie przed-sprzedaży, lub tuż po uruchomieniu, ponieważ mogą one pozwolić nam na uchronienie naszego kapitału. Inwestycja w projekty kryptowalutowe w tak wczesnej fazie mimo wszystko wiąże się z bardzo dużym ryzykiem, które nagradzane bywa poprzez ogromne zwroty, jeśli się ona powiedzie.
Anonimowi deweloperzy
Jest to bardzo częste zjawisko w nowo powstających projektach kryptowalutowych. Deweloperzy, którzy tworzą projekt wykorzystują ksywki, a żaden z nich nie podaje swojej prawdziwej tożsamości, ani nie udostępnia zdjęć lub wcześniejszych osiągnięć z branży. Zdarza się również, że jeśli tożsamość zostaje ujawniona, jest ona nieprawdziwa, a wykorzystane zostały dane innej osoby, której wizerunek może mocno ucierpieć poprzez takie posunięcie.
Otwarta pula płynności
Oszuści często zostawiają sobie otwartą furtkę w postaci odblokowanej puli płynności, co pozwala im na dostęp do środków które się w niej znajdują. W wielu projektach, które faktycznie stawiają na rozwój, aby przyciągnąć inwestorów, deweloperzy mogą za pomocą tzw. timelocka zamknąć płynność na określoną liczbę dni/miesięcy/lat, co daje nam gwarancję, że nie będą mieć technicznych możliwości wykonania rug pulla, czyli "wyssania" znajdujących się w puli płynności środków. Warto więc śledzić ten parametr, aby mieć kontrolę na tym jak długo nasze środki będą bezpieczne. Timelock nie chroni jednak przed spadkami cen, które wywołane są przez inne czynniki.
Brak audytu
Wiele z nowo tworzonych projektów charakteryzuje się kompletnym brakiem innowacji, a ich kod powstaje na zasadzie kopiuj-wklej, gdzie edytowana jest nazwa, ilość, oraz inne "stałe" parametry, których zmiana nie wymaga praktycznie żadnej wiedzy technicznej. Często w takich "gotowcach" pojawiają się błędy, lub ich twórcy popełniają je specjalnie, ale wykorzystać je na dalszych etapach rozwoju projektu to kradzieży środków. Projekty, które faktycznie mają w planach dalszy rozwój często płacą za audyty zewnętrznym firmom, które profesjonalnie się tym zajmują i prześwietlają kod pod względem potencjalnych błędów i usprawnień, jakie można by w nim wdrożyć.
Ograniczenia możliwości sprzedaży
Jest to największa z czerwonych flag, jaką możemy spotkać. Jeśli z jakiegokolwiek powodu twórcy projektu ograniczają lub blokują możliwość sprzedaży zakupionych tokenów to z bardzo dużą pewnością możemy powiedzieć, że dojdzie do rug pulla. Nawet jeśli płynność będzie czasowo zablokowana, ale kupujący nie będą w stanie wypłacić swoich środków, to fakt iż nie możemy sprzedać nabytego tokenu powoduje, że kryptowaluta którą użyliśmy do zakupu tokena zostanie w puli płynności, która kiedyś się odblokuje. Wtedy po czasie (nawet po kilku latach) twórcy będą w stanie ukraść te środki i wydać w dowolny sposób.
Warto podkreślić, że żaden z tych sygnałów nie daje nam 100% gwarancji, że dojdzie do rug pulla, ale z pewnością powinniśmy o nich pamiętać, zanim podejmiemy się inwestycji w projekt.
Niestety, ale w świetle prawa może zdarzyć się tak, że tzw. łagodne rug pulle, okazują się być legalne. Polegają one na tym, że deweloperzy zapowiadają wcześniej, że dystrybuują między sobą określoną pulę środków do dalszej pracy nad projektem, a następnie zaprzestają jej. Sprzedają swoje środki, a następnie tłumaczą się, że projekt po prostu nie podołał wyznaczonym celom, a praca nad nim ich przerasta. W takim przypadku ze względu na brak jakichkolwiek regulacji nie jest to nielegalne z prawnego punktu widzenia, ale bardzo nieetyczne.